Kedilerde Alt İdrar Yolu Rahatsızlığı
Kedilerde Alt İdrar Yolu Rahatsızlığı (Feline Lower Urinary Tract Disease - FLUTD), kedilerde sıkça rastlanan ve genellikle alt idrar yolunu etkileyen çeşitli bozuklukları içeren bir durumdur. FLUTD’nin belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler aşağıda verilmiştir:
Belirtiler
FLUTD'nin belirtileri genellikle idrar yapma ile ilgilidir ve şunları içerebilir:
Sık sık idrara çıkma ve idrar yaparken zorlanma
Ağrılı idrar yapma (dysuria)
İdrarda kan (hematuri)
İdrar yaparken miyavlama veya ağrı belirtisi gösterme
İdrar damlatma veya normalden daha az idrar yapma
İdrarını kum kabı dışında yapma
Karın bölgesinde hassasiyet
İdrar tıkanıklığı (obstrüksiyon), özellikle erkek kedilerde, bu acil bir durumdur ve hemen veteriner müdahalesi gerektirir.
Nedenler
FLUTD'nin birçok farklı nedeni olabilir, bunlar arasında:
İdrar taşları (uroliths): Struvit veya kalsiyum oksalat taşları en yaygın olanlardır.
İdrar yolu enfeksiyonları: Bakteriyel enfeksiyonlar bazen altta yatan bir faktör olabilir.
İdrar tıkanıklığı: Özellikle erkek kedilerde görülen idrar yolu tıkanıklıkları.
Steril idiyopatik sistit (FIC): Kedilerde en yaygın görülen FLUTD türlerinden biridir ve genellikle stresle ilişkilidir.
Ürolit veya mukoid tıkaç: İdrar yolunda tıkanmaya neden olabilir.
Kötü diyet ve obezite: Yetersiz beslenme ve kilo problemi de FLUTD riskini artırabilir.
Tedavi
FLUTD’nin tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir:
Diyet değişiklikleri: Struvit taşları gibi bazı taşlar, özel diyetlerle çözülebilir.
Antibiyotikler: Eğer bir bakteriyel enfeksiyon varsa, veteriner hekiminiz antibiyotik reçete edebilir.
Ağrı kesiciler ve antienflamatuarlar: Ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kullanılabilir.
Sıvı terapisi: Dehidrasyonu önlemek ve idrarın akışını sağlamak için intravenöz sıvılar verilebilir.
Cerrahi müdahale: Taşların veya ciddi tıkanıklıkların giderilmesi gerekebilir.
Stres yönetimi: FIC vakalarında, stres yönetimi ve çevresel zenginleştirme önemlidir.
Önleme
FLUTD'yi önlemek için bazı önlemler almak mümkündür:
Dengeli diyet: Özel formüle edilmiş idrar sağlığı diyetleri kullanmak.
Bol su tüketimi: Kedinizin su alımını artırmak için taze ve temiz su sağlamanız önemli.
Kum kabı hijyeni: Kum kabının düzenli temizliği ve uygun sayıda kum kabı bulundurmak.
Stresin azaltılması: Stres faktörlerini minimize etmek ve kedinizin çevresini zenginleştirmek.
FLUTD'nin belirtilerini fark ettiğinizde, vakit kaybetmeden veterinerinize başvurmanız önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi, kedinizin sağlığını korumak ve ciddi komplikasyonları önlemek açısından hayati önem taşır.
Kedilerde Alt İdrar Yolu Rahatsızlığı (FLUTD)
Belirtiler:
İdrar yapamama veya zorlanarak yapma
Sık ve az miktarda idrar yapma
Damla damla idrar yapma
Kanlı veya koyu renkte idrar
Uzun süre idrar yapar pozisyonda kalma
İdrar yaparken bağırma
Kum kabı dışına idrar kaçırma
Sürekli genital bölgeyi temizleme
İştahsızlık ve depresyon hali
Klinik Bulgular:
Dehidrasyon
İdrar kesesinin büyümesi
Konjunktivalarda siyanoz (mavimsi renk)
Abdominal bölgede duyarlılık ve ağrı
Taş Oluşumu ve Risk Faktörleri:
İdrar taşları genellikle üreterler, idrar kesesi ve üretrada oluşur; nadiren böbrekte bulunur.
Taş vakalarının %90'ı ev kedilerinde görülür.
Sürekli ev içi yaşam, kısırlaştırma ve obezite, fiziksel aktivitenin azalması taş oluşum riskini artırır.
Coğrafi farklılıklar ve yaş faktörü taş oluşumunda etkilidir.
Erkek ve dişi kediler arasında taş oluşum yatkınlığı açısından fark yoktur; ancak erkek kedilerde idrar yolu tıkanıklığı daha sık görülür.
Himalaya ve Persian ırkları, ürolitiyazis açısından daha yüksek risk taşır.
Kristal Oluşumunda Etkili Faktörler:
Beslenme
Doğuştan metabolizma bozuklukları
İdrar hacmini azaltan faktörler
Stres
Bazı ilaçlar ve kimyasallar
pH değişimi
Enfeksiyonlar
Anatomik bozukluklar
Taş Bileşenleri:
Struvit
Kalsiyum oksalat
Sistin
Amonyum üreat
Tanı Yöntemleri:
Ultrasonografi: İdrardaki ekojenik elementler ve mesane duvarı tahribatı görülebilir.
Radyografi: İdrar taşları ve mesane duvarındaki değişiklikler saptanabilir.
İdrarın mikroskobik incelenmesi: İdrar taşlarının niteliği hakkında bilgi sağlar.
Kan değerlerinin ölçülmesi: Renal fonksiyonların değerlendirilmesi açısından önemlidir.
Struvit Taşları ve Beslenme:
Struvit taşlarının oluşumunda besinsel faktörler ve üreaz içeren bakteriler rol oynar.
Kuru mamaların pH değeri 7.5-8 olup, yüksek magnezyum içeriği struvit kristalizasyonuna neden olabilir.
Struvit kristalleri fosfat ve amonyum iyonlarının idrar pH’sı ile direkt bağlantılıdır.
Tedavi ve Önleme:
Diyet Değişikliği: Beslenme tarzının değiştirilmesi taş oluşum oranını azaltır. Uygun ticari mama kullanımı önemlidir.
Tuz Takviyesi: Diyetlerde NaCl ilavesi, intestinal kalsiyum emilimini artırır ve kemik kalsiyum mobilizasyonuna olanak sağlar.
Veteriner Kontrolü: İdrar yapma alışkanlıklarının ve beslenmenin düzenli olarak gözlemlenmesi gereklidir.
Sonuç: Ev kedilerinin çoğunluğu ticari mama ile beslenir ve bu mamaların mineral içeriği ile pH değeri taş oluşumunu etkiler. Beslenme değişikliği uygulanmayan vakaların %50-70'inde hastalık tekrar ederken, beslenme ile ilgili sağaltım yapılan vakalarda tekrarlama oranı %2'dir. Kedilerde taş oluşumu ile kısırlaştırma arasında doğrudan bir bağlantı bulunmamakla birlikte, hormonal değişiklikler üretrada daralmaya neden olabilir.
Hasta sahiplerinin bu konuyla ilgili bilinçlenmesi ve kedilerinin beslenme ve tuvalet alışkanlıklarını yakından takip etmeleri önemlidir. Herhangi bir problem fark edildiğinde vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurulmalıdır.
Yukarıdaki bilgiler sadece bilgilendirme amacı taşımaktadır. Web sitemizde yer alan hiçbir bilgi, bir veteriner hekimin görüşü kadar değerli değildir. Evcil hayvanınızın sağlığı ile ilgili tüm konularda veteriner hekiminize danışmanızı öneriyoruz. Onlar, evcil hayvanınızın durumunu en iyi değerlendirecek ve uygun tedavi veya bakım yöntemlerini önerecek olan uzmanlardır.
Demet ÇETİNKAYA
İçerik Editörü